Nếu bạn đã đọc một số sách của Euclid, hãy đọc tác phẩm của các nhà toán học cổ Hy Lạp khác như Archimedes, Apollonius, Nicomachus. Xác định lập luận của tác giả bằng cách tìm ra chúng hoặc xây dựng lập luận từ các chuỗi câu. Yêu cầu có vai trò quan trọng hơn cả là phải tìm ra vấn đề tác giả nêu ra là gì.
Chúng hữu ích vì thứ nhất, chúng có thể nhắc bạn nhớ lại nội dung một cuốn sách mà bạn đã đọc. Khi ngữ nghĩa chưa rõ ràng coi như hoạt động giao tiếp chưa xảy ra hoặc xảy ra không trọn vẹn. Bạn chỉ có thể đọc sách theo một cách duy nhất - tự đọc mà không cần sự trợ giúp nào từ bên ngoài.
Nhiều người cho rằng, một cuốn sách hay phải vượt quá khả năng phê bình của những độc giả bình thường. Những người coi hội thoại là một cuộc chiến đấu chỉ có thể giành phần thắng bằng cách đóng vai kẻ phản đối - phản đối đến cùng bất kể đúng sai. Toàn bộ tác phẩm có những ẩn ý mà độc giả phải thận trọng không được bỏ qua.
Thực tế, Tolstoy từng nói rằng ông đã biết thêm nhiều về trận Waterloo nhờ sự lý giải của Stendhal. Điều chúng tôi muốn nhấn mạnh là mối quan hệ giữa từ và thuật ngữ không phải là sự tương ứng 1-1. Tuy nhiên, càng chung chung, càng ít cô đọng, lại càng thuận lợi cho việc học các quy tắc thực hành.
Nhưng làm cách nào để phân biệt chính xác giữa hai điều này? Lịch sử là một từ đa nghĩa cũng giống như thi ca. Tuy nhiên, kinh nghiệm cho thấy cách này thường không đem lại kết quả mong muốn.
Có hai loại kinh nghiệm liên quan bạn có thể dùng để trợ giúp khi đọc những cuốn sách khó là kinh nghiệm chung và kinh nghiệm đặc biệt. Điều này giải thích tại sao các tác giả thường thay thế một từ đơn lẻ bằng một cụm từ khá chi tiết khi muốn diễn đạt dễ hiểu. Trước hết, có sự khác biệt giữa lịch sử với tư cách là sự việc thật đã xảy ra và lịch sử trên danh nghĩa là những tài liệu ghi chép lại những sự việc đó.
Sai lầm đầu tiên là không chịu chấp nhận, dù chỉ là tạm thời, rằng các tín điều vốn là các nguyên tắc đầu tiên của tác giả. Chúng phải nằm ngoài tầm của bạn. Đừng phó mặc suy nghĩ của bạn cho nhà bình luận bằng cách đọc nhận xét của họ trước khi đọc cuốn sách.
Nhưng ngược lại, không phải mọi cuốn sách phục vụ việc đọc để giải trí có thể dùng để đọc nhằm tăng thêm hiểu biết. Thực tế, Tolstoy từng nói rằng ông đã biết thêm nhiều về trận Waterloo nhờ sự lý giải của Stendhal. Nếu dùng quá nhiều từ để diễn đạt, chứng tỏ bạn chưa nhìn thấy sự thống nhất mà mới chỉ thấy vô số thứ khác trong cuốn sách.
Tuy nhiên, những mô tả đó vẫn quan trọng vì câu chuyện của Thucydides có ảnh hưởng tới phần lịch sử tiếp theo của nhân loại. Anh ta phải biết cách vừa tác động đến cảm xúc vừa điều khiển được lý trí của độc giả. Trước khi đánh giá phê bình, bạn nên coi những bất đồng như những vấn đề có thể giải quyết được và đừng phản đối một cách vô vọng.
Nếu cuốn sách quá cũ, bạn có thể đọc lời giới thiệu của nhà xuất bản. Những cuốn sách khoa học vĩ đại thường dễ đọc hơn rất nhiều những cuốn khác vì các tác giả đã cẩn thận giúp bạn hiểu được những thuật ngữ, xác định rõ các nhận định chính và trình bày các luận điểm chủ chốt. Đây là quy tắc đầu tiên của việc đọc lịch sử.