Một lần nữa, trong ví dụ này có lẽ bạn vẫn nên chọn trường Beaver vì trường này đạt điểm cao trên những tiêu chí quan trọng như chất lượng giáo dục và khả năng du học, tuy nhiên lại được điểm thấp ở những tiêu chí ít quan trọng hơn như khoảng cách đến trường và cơ sở vật chất mới. Những tiêu chí cụ thể nào mình cần phải xem xét? Mình đã đặt đúng tiêu chí chưa? Mình có đánh giá đúng tầm quan trọng của mỗi tiêu chí không? Bằng cách sắp xếp ưu khuyết điểm của hai trường cạnh nhau, cô có thể nhanh chóng xác định trường nào là lựa chọn tốt hơn.
Sau khi suy nghĩ làm thế nào để có những thông tin cần thiết, Cà Tím và Đậu Phụ quyết định lập ra một danh sách câu hỏi và nhờ tất cả giáo viên trong trường giúp phỏng vấn vào buổi điểm danh sáng thứ hai. Bước tiếp theo là xác định mức độ quan trọng của từng tiêu chí bạn vừa liệt kê. Sau khi đã có được giả thuyết hướng đến khả năng đạt được mục tiêu, bước tiếp theo John phải làm là tìm xem những thông tin và phân tích nào cần thực hiện để kiểm tra giả thuyết.
Giờ đây cô đã có thể điền đầy đủ và chính xác bảng thông tin tiêu chí và đánh giá về môi trường phát triển bóng đá tốt nhất. Nhìn vào tháp này, ta thấy ngay được giả thuyết chính (tôi có thể mua một chiếc máy vi tính cũ hiệu Apple giá 500 đô-la trong vòng 6 tháng) và những điều kiện cụ thể (làm thế nào) dưới chân tháp để hỗ trợ cho giả thuyết chính. Ngay cả khi quyết tâm cao độ như thế nhưng điểm số của cậu ta vẫn sẽ không tiến bộ hơn nếu nguyên nhân gốc rễ của vấn đề không phải là thời gian cậu dành cho việc học mà là hiệu quả việc học của cậu.
Cuốn sách này sẽ giới thiệu cho bạn cách tiếp cận để giải quyết vấn đề cơ bản thông qua ba tình huống thực tiễn: Chính bản thân hai người cũng mong ngóng để được biểu diễn trước đám đông khán giả - và rồi một ngày họ sẽ xuất hiện như một ban nhạc rock chuyên nghiệp. Chỉ sau khi xác định được triệu chứng, họ mới quyết định kê đơn thuốc ra sao, có thể là thuốc cảm thông thường, có thể là một cuộc phẫu thuật cắt bỏ khối u.
Những Người-Biết-Cách-Giải-Quyết-Vấn- Đề là những người quyết định rất giỏi. John dùng tháp giả thuyết sau để minh họa cho lập luận trên. Thật đau xót khi cô nhận ra trường Amazon lại tốt hơn nhiều.
Nhóm những chủ đề tương tự lại với nhau (các môn thể thao đồng đội, các môn thể thao cá nhân). Nhưng liệu họ có thể triển khai tất cả những ý tưởng đó trong vòng chưa đầy một tháng chuẩn bị cho buổi diễn tiếp theo? Một số ý tưởng sẽ mất nhiều thời gian và công sức, số khác lại đòi hỏi nguồn kinh phí nhất định mới bắt tay vào thực hiện được. Khi đánh giá các lựa chọn, cả hai luôn ghi nhớ điều họ cần không chỉ đơn thuần là quảng bá thông tin mà còn phải làm sao hấp dẫn được mọi người đến xem biểu diễn.
Đây không chỉ là những công cụ giúp bạn hệ thống lại tư duy của mình mà còn giúp chỉ ra những thông tin có thể bạn đã bỏ sót và đưa ra những câu hỏi mà có thể bạn sẽ cần phải đặt ra để xác định trong đầu bạn điều gì thật sự quan trọng. Nhưng những Người-Biết-Cách- Giải-Quyết-Vấn-Đề không giống như hầu hết mọi người mặc dù hầu hết mọi người nên học cách làm được như họ. Hãy nhớ rằng giả thuyết của Cà Tím và Đậu Phụ là một khi khán giả đã đến xem một buổi diễn, họ sẽ tiếp tục tham gia những buổi sau, nhưng có thể không nhất thiết phải là như thế.
Kiwi tự nhủ: Chỉ lo lắng và băn khoăn với những câu hỏi ấy sẽ không đưa mình đến đâu. Cách phỏng vấn này rất đơn giản và hiệu quả. Bạn có thể sẽ phải mất một thời gian mới làm quen với sơ đồ cây logic, nhưng khi đã thao tác thành thục, nó sẽ giúp bạn vượt xa hơn hẳn ý tưởng ban đầu và đưa bạn đến với những giải pháp mới và đầy hiệu quả cho vấn đề đang cần giải quyết.
Như bạn có thể nhìn thấy ở hàng khoảng cách đến trường, bạn có thể ghi con số cụ thể (ví dụ như 25 phút). Mặc dù những chủ doanh nghiệp, các nhà sư phạm và nhiều chính trị gia từ lâu đã thường nói đến sự thay đổi từ phương pháp giáo dục chú trọng vào trí nhớ sang phương pháp giáo dục chú trọng vào giải quyết vấn đề nhưng chưa ai tìm ra một giải pháp vững chắc và hiệu quả để hiện thực hóa điều này. Hãy xem xét một vài ví dụ để tìm hiểu cách hoạt động của nó.
Vậy thì Cà Tím và Đậu Phụ nên chọn phương án nào để triển khai? Ưu tiên hàng đầu của họ là những hành động nằm ở góc trên bên phải vì chúng có mức độ ảnh hưởng cao và dễ thực hiện. Hãy nhìn lại sơ đồ giả thuyết của Cà Tím và Đậu Phụ. Ngay cả khi biết cách làm mọi việc đi nữa mà bạn không chịu xắn tay vào làm thì cũng chẳng ích gì.