Họ thâm độc khi oán thù. Song họ đã có một hay nhiều tinh thần mà họ đã thề 'trăm năm tạc một chữ đồng đến xương. Vì đối tượng chánh của quyển này là phân tích tâm hồn bạn trai nên ở đây tôi chỉ gợi vài nét chánh để bạn nhận thức con người kỳ biệt của bạn trai thôi.
Chương trình thi bây giờ cũng là bà con họ máu với tứ thơ ngũ kinh. Vấn đề tế nhị, phức tạp, hơi khó nói thẳng. Ưa tiểu thuyết đây không phải là thú say mê tinh thần của người hiếu học, muốn bồi bổ kiến thức.
Gặp những thiếu nữ lạ, nhất là kẻ có nhan sắc lộng lẫy, bạn trai nghe bẽn lẽn. Thượng đế là Đấng Vạn năng có thể sáng tạo Nhân tổ. Thiếu gì bạn trai chuyên môn trầm dưới mấy rạch có cống, ở bến chợ, coi chợ nhóm như không có ai.
Rồi gió đó con hay những chân của ong bướm làm cho phấn ở bông đực dính vào nhụy bông cái. Từ chỗ bắt đầu ý thức vẻ đẹp của cảnh thiên nhiên, họ bắt đầu hé cửa lòng cho bóng yêu đương lẻn vào cánh rón rén, e lệ. Giữa muà xuân của tâm hồn họ, dậy lên một bản hòa tấu có đủ khát vọng, tâm tình, ý tưởng, mơ mộng, luyến tiếc, bất mãn, lãnh đạm, hăng hái vân vân và vân vân.
Còn tâm hồn đa số tuổi xuân giao cho quỷ Sa tăn dùng tiệm nhảy, thanh lâu tửu quán, sách bìa đen, báo khiêu dâm đầu độc tận gốc rễ. Tôi biết có những bạn trai ra vẻ lanh lợi, nói tía lia, làm bộ lăng xăng, lộn xộn. Được chỉ giáo, trông nom thì đáng khen lắm.
Tôi đã gặp trên hai nam thanh khật khùng, tướng diện cà ngất, cà ngơ, ăn nói nhểu nhảo mà hay chọc gái, gặp giai nhân đi theo ngó cách trắng trợn. Nhưng thưa bạn, tôi sợ một chút nầy là tuổi bạn hay thay đổi. Bạn nhắc: họ hối hận, buồn một chút rồi ngủ nữa, ngon như thường.
nhưng vào hoa niên, có những buổi chiều họ giựt mình, đứng lại trong tâm hồn, thinh lặng thấy rằng vườn lòng ai đã gieo bao giống tâm tình mà nay họ nhận thức được hương vị của nhiều cỏ hoa tình cảm lạ. Trong nội tâm họ cảm thấy tất cả sự u tối, chán chê về đời sống, về nhân tình, về mọi sự đời. Họ thương cha mẹ lắm nhưng trong gia đình, mẹ nói gì nghịch ý họ là họ cãi.
Những kẻ ấy có thể môi mép, ngọt như đường nhưng đụng chuyện chết ai nấy chịu. Làm náo động lên trong tâm hồn họ một khối tình phức tạp hỗn độn mà yếu tố chánh là mến yêu, hối tiếc, uất ức, bất mãn. Vấn đề không phải quảng cáo, tuyên truyền cho lão thông các công thức mà tìm hiểu sáng suốt giải quyết thắc mắc, chỉ đường nẻo khôn dại, nêu lý tưởng sống thiện, vạch các phương thế tiêu cực, tích cực để bảo vệ lòng băng tuyết, cần có những nguyên tắc luân lý căn bản, sáng suốt thi hành nhiệm vụ cao cả nầy.
Nhà giáo dục thay vì đàn áp lòng tự ái của bạn trai, hãy khai thác nó, chuyển cho nó nên một áp lực thành công. Khi có ái tình can thiệp, não tưởng tượng của bạn trai không thua bạn gái. Họ ghét thinh lặng và bóng tối vì những thứ nầy là bạn của suy nghĩ mà họ thì ưa hiểu biết bằng ngũ quan.
Những phạm tật phần xác như đui, điếc, câm, xụi tay, què chân cũng làm cho không ít nam thanh ước muốn lập gia đình cùng kẻ mang những tật như mình. Hồi trước trong thời thơ ấu họ hay nói, hay có thái độ khinh bỉ bạn gái là yếu đuối, có những lối chơi đàn bà. Họ chân thành, tích cực hy sinh vì công ích lắm, nhưng tại bản chất không tỏ ra vẻ lộn xộn, náo nức, tỉ mỉ là mình tận tụy.