Mấy anh mấy chị, ai không biết ghét họ, nói họ là hỗn mỗi khi nói gì họ sân si, chống chỏi. Tôi muốn nói đa số nam thanh nếu gặp những người mà họ tin cẩn, có thể bộc bạch tâm hồn. Con đẻ của tự ái, dấu hiệu của ý thức nhân cách đấy.
Phải chơi với bạn theo tiên ngữ của nhà bác học Trương Vĩnh Ký: Tin tin, Phòng phòng. Thành ra khi bàn về tật ích kỷ, ưa độc đoán tôi nói với dè dặt. Cũng không đáng ngạc nhiên: nhiều thanh kiếm phải sét vì giọt lệ đàn bà.
Lúc diễn tả họ sợ sai lầm, sái chỗ, sái mùa rồi bị khinh. Làm sao trong tập nhựt ký bạn trai được những dòng nầy: tâm thư gởi người em, bạn đời mà tôi yêu mến nhất trần gian vì quý phục. Cho tới chừng bạn gái buông ra được câu: Đi đâu chẳng biết con ngưởi sở khanh thì hồng nhan đã rủ rượi phong trần.
Mà lên 17 tuổi, tôi đần độn. Nếu bước vào những chủng viện hay nam tu viện công giáo rồi tưởng tượng một tâm hồn bạn trai vô tín ngưỡng sai lạc với một tâm hồn bạn trai tĩnh tu ta thấy có bao nhiêu khác nhau. Khi sinh lực dồi dào, lòng yêu đời nổi dậy, bạn trai thích hưởng ứng những phong trào khỏe.
Nã Phá Luân yêu Joséphine de Beauharnais, một góa phụ cũng có nhan sắc đổ nước nghiêng thành. Những cuộc gặp gỡ với bạn gái, làm cho bạn trai thích các lối chào hỏi, chuyện vãn, giúp đỡ nhau. Họ tuân kỷ luật vì coi kỷ luật là một phương thế giựt cấp bằng, mua chức vị xã hội để nuôi thân, nuôi vợ, nuôi chồng, nuôi con và tạo cảnh gia đình ấm cúng trong ích kỷ.
Nhưng tôi biết bạn như bao nhiêu tâm hồn thanh xuân khác đang xao xuyến tận sào huyệt của nội tâm vì sự cọ mình của ái tình mà vì tính thẹn thùng, đa nghi của tuổi trẻ bạn không bạch lộ cho mấy ai. Còn dễ bị kẻ khác, trong đó có bạn gái, dẫn dụ thì bạn trai đích thị là có dòng máu của Từ. Ngâm một đoạn Kiều, đọc Shakespeare.
Sự quen thường quá nhờ hay xã giao làm cho ta không để ý đến những điều đáng ngạc nhiên trong người bạn trai. Nã Phá Luân tướng nhỏ thó mà ý chí dời sông lấp biển, chớ họ có tướng bé dáng điệu phụ nhược thì nguy hiểm lắm. Bạn đã yêu ai rồi dù có yếu đuối bán thân làm mồi trụy lạc cho kẻ khác, bạn vẫn nhớ tình xưa.
Nhưng rồi sự quen lớn hay làm cho bạn trai có tập quán thấy cần có sự hiện diện của bạn gái. Không phải lo cho nên thân hiểu theo nghĩa của cha mẹ họ. Sự giáo dục về lương tâm bị gạch xóa trong nhiều chương trình sơ tiểu, trung, đại học.
Chính bạn sẽ phá hoại bạn nữa vì điều bạn bất mãn hồi 17 tuổi đến gần năm mươi tuổi bạn hài lòng. Tôi nói ngay tinh thần nhiệm vụ của nam giới đối với xã hội nhỏ của họ là gia đình. Người lớn đã cần óc già giặn, tuổi của bạn trai lại cần có nó hơn để mấy lúc thanh xuân bạn vui vẻ khỏi làm những điều mà khi lão thành phải hối hận.
Nếu Nguyễn Du 18 xuân tình cờ đọc: Agouassacrouss poulipaloué moloca vie. Bạn gái thì tự nhiên ỷ lại, cần chỗ nương tựa về vật chất cũng như tinh thần. Họ chỉ nỗ lực đóng kịch một chút thôi rồi họ cũng trở lại sống con người có vẻ khô lạt căn bản của mình.